ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΒΥΘΙΣΗΣ
14 Αυγούστου 1940: Το «ΕΛΛΗ» βρίσκεται αγκυροβολημένο στη Μήλο.
15 Αυγούστου 1940, 01.00: Ο κυβερνήτης του «ΕΛΛΗ» Πλοίαρχος Χατζόπουλος παίρνει εντολή να αναχωρήσει για τη Τήνο.
15 Αυγούστου 1940, 06.25: Το καταδρομικό φτάνει στην Τήνο αλλά αγκυροβολεί 550 μέτρα έξω από τον λιμενοβραχίονα, αφού το βάθος του λιμανιού της Τήνου δεν του επιτρέπει να «δέσει» στον προβλήτα. Το πλήρωμα βρίσκεται σε αυστηρή επαγρύπνηση, ενώ στη γέφυρα βρίσκεται συνεχώς ή ο Κυβερνήτης ή ο Ύπαρχος. Τα αντιαεροπορικά Terni και τα ταχυβόλα Skoda είναι σε ετοιμότητα.
15 Αυγούστου 1940, 07.00: Ένα πολεμικό (χωρίς διακριτικά) αεροπλάνο πετά πάνω από την περιοχή του λιμένα της Τήνου. Οι αξιωματικοί αντιλαμβάνονται ότι είναι ιταλικό. Η διαταγή είναι να ρίξουν μόνο αν τους επιτεθεί, αφού η Ελλάδα παρέμενε ουδέτερη χώρα.
15 Αυγούστου 1940, 08.00: Το πολεμικό αεροπλάνο αποχωρεί. Γίνεται έπαρση της σημαίας και σημαιοστολισμός του πλοίου. Το τιμητικό άγημα του «ΕΛΛΗ», το οποίο θα συνοδεύσει τη λιτανεία, προετοιμάζεται. Θα αποβιβαστεί στις 10:30.
Στο μεταξύ περισσότεροι από 10.000 πιστοί έχουν κατακλύσει τον ναό και το λιμάνι της Τήνου. Παρακολουθούν ευλαβικά τη Θεία Λειτουργία.
15η Αυγούστου 1940, 08.25: Ο Κυβερνήτης Χατζόπουλος βρίσκεται στην καμπίνα του. Τορπίλη πλήττει το καταδρομικό «ΕΛΛΗ» στο μέσο του δεξιού τμήματος του, κάτω από το Β’ λεβητοστάσιο, που ήταν σε λειτουργία και το οποίο ακολούθως εξερράγη. Αν και οι μηχανές ήταν άθικτες, ατμός δεν υπήρχε, οπότε ούτε να μετακινηθεί το πλοίο για προσάραξη μπορούσε, ούτε καν η άγκυρα να σηκωθεί.
15η Αυγούστου 1940, 08.35: Δύο νέες τορπίλες, πιθανώς με αρχικό στόχο τα αγκυροβολημένα και γεμάτα προσκυνητές ατμόπλοια «ΕΛΣΗ» και «ΕΣΠΕΡΟΣ», προσκρούουν σε ύφαλο η μία και στον λιμενοβραχίονα η άλλη, μέρος του οποίου κατέστρεψε. Ο κόσμος πανικοβάλλεται. Τρέχουν να φυλαχτούν. Το καταδρομικό έχει πάρει κλίση 10-15 μοιρών προς την αριστερά πλευρά του. Κάτοικοι της Τήνου σπεύδουν με βάρκες, καΐκια και βενζινακάτους για βοήθεια.
15 Αυγούστου 1940, 08:50: Ο Κυβερνήτης Χατζόπουλος στέλνει ιδιωτική βενζινάκατο και ζητά ρυμούλκηση από τα επιβατηγά «ΕΛΣΗ» και «ΕΣΠΕΡΟΣ», από τα οποία όμως ακόμα αποβιβάζονται προσκυνητές.
15η Αυγούστου 1940, 09.10: Το ατμόπλοιο «ΕΣΠΕΡΟΣ», με καπετάνιο τον Πλοίαρχο Γεράσιμο Φωκά, πλησιάζει και με τρία συρματόσχοινα αρχίζει τη προσπάθεια ρυμούλκησης. Το «ΕΛΛΗ» όμως έχει πάρει τόσο μεγάλη κλίση που αναγκάζει τον Κυβερνήτη του να διατάξει την εγκατάλειψη του πλοίου. Το πλήρωμα αποβιβάζεται. Ο Κυβερνήτης θέλει να παραμείνει στο πλοίο, όμως ο Ύπαρχος Πλωτάρχης Δούσης τον αποβιβάζει σχεδόν με τη βία.
15η Αυγούστου 1940, 10.30: 1 ώρα και 55 λεπτά μετά τον τορπιλισμό της το εύδρομο «ΕΛΛΗ» χάνεται για πάντα στο βυθό του Αιγαίου.
Τραγικός ο απολογισμός (σύμφωνα με το Πόρισμα της ανάκρισης που διενεργήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό): 9 υπαξιωματικοί και ναύτες νεκροί (4 βρήκαν ακαριαίο θάνατο στο λεβητοστάσιο, 2 αγνοούμενοι και 3 τραυματίες που κατέληξαν αργότερα) και 44 τραυματίες.
Στο Γ’ μέρος: “Η πορεία του “DELFINO”, η πύρινη αρθρογραφία του ελληνικού τύπου, η κρυφή διπλωματία και οι πολεμικές αποζημιώσεις”
Πηγές: Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού και Γ.Α.Κ. Λέρου