Α’ μέρος: Ο ρόλος του Ελληνικού Ναυτικού στην Επανάσταση του 1821
Η Επανάσταση του 1821 βρίσκει την Ελλάδα χωρίς θεσμοθετημένο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, αλλά με ισχυρούς στόλους νησιών, κυρίως της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών.
Κάθε νησιωτικός στόλος είχε τη δική του σημαία και τον δικό του ναύαρχο, με πρώτους τον Ιάκωβο Τομπάζη για την Ύδρα, τον Γκίκα Τσούπη για τις Σπέτσες και τον Νικόλαο Αποστόλη για τα Ψαρά.
Ιάκωβος Τομπάζης ή Γιακουμάκης
Νικολής Αποστόλης
Οι στόλοι αυτοί δρούσαν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο και μόνο όταν συνεργάζονταν όριζαν ως Γενικό Αρχηγό τον Υδραίο ναύαρχο.
Πρώτες επαναστάτησαν οι Σπέτσες (26 Μαρτίου 1821) και ακολούθησαν τα Ψαρά (12 Απριλίου 1821), ενώ τρεις ημέρες αργότερα επαναστάτησε και η Ύδρα (15 Απριλίου 1821), για να ακολουθήσουν οι Κυκλάδες, η Σάμος και η Κάσος.
Η Ελληνική Επανάσταση στέρησε τον Οθωμανικό Στόλο από τα έμπειρα ελληνικά πληρώματα, που κατάγονταν από τα ελληνικά νησιά και τα παράλια της Μικράς Ασίας.
Παράλληλα τα ελληνικά πλοία:
- δυσκόλευαν τον από θαλάσσης ανεφοδιασμό των οθωμανικών παράκτιων φρουρίων, τη μεταφορά οθωμανικών στρατευμάτων στη Πελοπόννησο,
- μεταλαμπάδευσαν στα νησιά του Αιγαίου την ιδέα της επανάστασης (με αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό τα περισσοτέρων από αυτά) και
- επανειλημμένα απέτρεψαν τη κατάληψη της Σάμου από τους Οθωμανούς.
Η κινητοποίηση του Οθωμανικού Στόλου στις αρχές του 1822, ο επιτυχής ανεφοδιασμός του φρουρίου του Μεθώνης, η ανεπιτυχής προσπάθεια ανακατάληψης του φρουρίου του Ναβαρίνου και η ναυμαχία των Πατρών (όπου έλαμψε η ιδιοφυία του Ανδρέα Μιαούλη) έπληξαν το ηθικό των Οθωμανών.
Το πόσο σημαντική υπήρξε η στήριξη των επαναστατημένων νησιών από τους Ελληνικούς νησιωτικούς στόλους φάνηκε στο ολοκαύτωμα της Χίου.
Οι Χιώτες, υποκινούμενοι από τον Σαμιώτη Λυκούργο Λογοθέτη και τους 1.500 πολεμιστές του, ξεσηκώθηκαν τον Μάρτιο του 1822, χωρίς όμως την παρουσία του Ελληνικού στόλου.
Έτσι ο αρχιναύαρχος Καρά-Αλής (Καπουδάν Πασάς Ναουΐχ Ζααδέ) βρήκε την ευκαιρία να αποβιβάσει 7.000 στρατιώτες, οι οποίοι, με τη βοήθεια 3.000 τούρκων στρατιωτών της φρουράς της Χίου, κατέσφαξαν του Χιώτες και λεηλάτησαν το νησί.
Λίγους μήνες μετά, τον Ιούνιο του 1822 ο Κωνσταντίνος Κανάρης προσκόλλησε το πυρπολικό του στη Τουρκική ναυαρχίδα, τη κατέστρεψε, παρασύροντας στον υγρό τάφο και τον αιμοσταγή ναύαρχο Καρά-Αλή.
Στο Β’ μέρος: Πώς φτάσαμε στις Ναυμαχίες Κω – Αλικαρνασσού και Γέροντα.