Το 1926, στα πλαίσια της ανασυγκρότησης των: “Ιταλικών Νήσων του Αιγαίου”, ιδρύθηκε στη Ρόδο η ανώνυμη εταιρεία για την επεξεργασία καπνού και τσιγάρων: “Fabbrica di Tabacco e Sigarette (F.T.S.)” που αναδείχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του Αιγαίου.
Στη νεοσύστατη βιομηχανία η ιταλική κυβέρνηση παραχώρησε το μονοπώλιο εισαγωγής, συσκευασίας και πώλησης καπνών στα νησιά Ρόδο και Κω. Η F.T.S. αγόραζε όλη την παραγωγή ακατέργαστου καπνού. Η καλλιέργεια του καπνού και οι τιμές πώλησης του μονοπωλίου ελέγχονταν από την εταιρεία με σύμφωνη γνώμη της ιταλικής κυβέρνησης (σύμβαση 1937).
Η F.T.S. παρήγαγε ψιλοκομμένο καπνό, πούρα και τσιγάρα (μάρκας “Rodi”, “Lindo”, “TEMI” και “Samsoun”) είδη τα οποία έγιναν ευρέως γνωστά στην Ιταλία. Μάλιστα, το 1928, τα προϊόντα καπνού της F.T.S. έλαβαν το χρυσό μετάλλιο στην “αποικιακή” έκθεση του Τορίνο.
Πηγή: https://3lyk-rodou.dod.sch.gr, ιστοσελίδα 3ου Γενικού Λυκείου Ρόδου
Το 1926, στην περιοχή του Αγίου Ιωάννου Ρόδου, άρχισε η κατασκευή του εργοστασίου της F.T.S., σε μικρή απόσταση από το στρατόπεδο “Regina“. Το πρώτο κτήριο που ανεγέρθηκε αποτελούνταν από ένα υπόστεγο, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, με δύο ορόφους.
Ένα χρόνο μετά, το 1928, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια. Την ίδια χρονιά προστέθηκαν δύο επιμήκεις κατασκευές προορισμένες για αποθήκευση.
Η πιο σημαντική τεχνική παρέμβαση έγινε το 1941 και συμπεριέλαβε την συνεγκατάσταση με άλλα τρία κτίρια, δύο και τριών ορόφων, εκ των οποίων το ένα σε γωνιακή θέση (φωτογραφία), με γωνιακή κεντρική είσοδος.
Πηγή: Γ.Α.Κ. Λέρου
Τα κτήρια του συγκροτήματος, που μέχρι σήμερα διατηρούν σε γενικές γραμμές αμετάβλητη τη μορφή τους, στεγάζουν σήμερα σχολεία. Η μεγάλη εμπορική επιτυχία είχε σαν αποτέλεσμα τα επόμενα χρόνια να ανοίξουν παραρτήματα του εργοστασίου σε Κω και Λέρο.
Ο σχεδιασμός του Παραρτήματος – Αποθήκης της Λέρου, με την ονομασία: “Tabacchi Egei Manifattura Italiana (T.E.M.I.)”,δηλαδή: “Ιταλική Βιομηχανία Αιγαιακών Καπνών”, ξεκίνησε το 1932. Στο Ιστορικό Αρχείο Λέρου των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Γ.Α.Κ. Λέρου) σώζονται δύο μόνο αρχιτεκτονικά σχέδια του εν λόγω κτηρίου. Οι εργασίες ανέγερσης ολοκληρώθηκαν το 1935. Στον 1ο όροφο στεγάστηκαν τα γραφεία, ενώ στο ισόγειο υπήρχαν αποθηκευτικοί χώροι και ένα κατάστημα πώλησης.
Δυστυχώς, με τους βομβαρδισμούς του 1943 το κτήριο καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς (απέμεινε μια μικρή αποθήκη).
Πηγή: Γ.Α.Κ. Λέρου
Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της η Τ.Ε.Μ.Ι. ήταν 100% ιταλική εταιρία. Το 1938 πωλήθηκε σε ιδιώτες το 30% των μετοχών της. Απόδειξη της πώλησης αυτής είναι μια σφραγίδα που φυλάσσεται στα Γ.Α.Κ. Λέρου. Στη σφραγίδα αυτή αναγράφεται:
“Fabbrica di Tabacco e Sigarette
MICHELE ANNUSSI
LERO (Egeo)”
δηλαδή:
“Εργοστάσιο Καπνού & Τσιγάρων
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΝΟΥΣΣΗΣ
ΛΕΡΟΣ (Αιγαίο)”
Πηγές: Γ.Α.Κ. Λέρου και Δημήτρη Α. Ήσυχου: “Η πόλη του Λακκιού της Λέρου”, Αθήνα 2014