Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ
Η Iταλία κήρυξε τον πόλεμο στη Λιβύη κατά της ήδη παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 29.9.1911, σκοπεύοντας στη κατάληψη της Tριπολίτιδας (ΒΔ Λιβύη), της Κυρηναϊκής (ΒΑ Λιβύη) και της Φεζάν (ΝΔ Λιβύη, κυρίως έρημος). Οι ντόπιες φυλές αποφάσισαν να συστρατευθούν με τα Οθωμανικά στρατεύματα προβάλλοντας έτσι σθεναρή αντίσταση κατά των Ιταλών.
Τον Φεβρουάριο του 1912 η Ιταλία προχώρησε (μονομερώς) στη προσάρτηση των εδαφών αυτών, με Βασιλικό Διάταγμα του Βασιλέως Vittorio Emanuele III, προσάρτηση την οποία η οθωμανική κυβέρνηση φυσικά δεν αναγνώρισε. Κατανοώντας οι Ιταλοί ότι ο μόνος τρόπος για να αποδυναμώσουν τους αντιπάλους ήταν να ανακόψει τη μεταφορά οθωμανικών στρατευμάτων και πολεμοφοδίων από τη Μικρά Ασία στη Λιβύη, αποφάσισαν να καταλάβουν τη Δωδεκάνησο.
Έτσι στις 17.4.1912 η Α’ και η Β’ μοίρες του ιταλικού στόλου της Μεσογείου, αποτελούμενη από 42 πολεμικά πλοία (12 θωρηκτά, 20 αντιτορπιλικά και 10 μεταγωγικά υπερωκεάνια), υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Leone Viale, αναχώρησαν από τον Tάραντα της Ιταλίας και συγκεντρώθηκαν στα νερά του Αρχιπελάγους των Νοτίων Σποράδων, δηλαδή τα Δωδεκάνησα.
Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1912 η Ιταλία κατέλαβε τα Δωδεκάνησα (πλην του Καστελόριζου).
Η Αστυπάλαια υπήρξε το πρώτο νησί που κατέλαβαν οι Ιταλοί. Στις 15 και 16 Απριλίου 1912, μια μοίρα του ιταλικού στόλου, υπό τον Αντιναύαρχο Ernesto Presbitero,
έφτασε στο νησί και από εκεί, στις 18 Απριλίου 1912, μετέβη στα Δαρδανέλια, βομβάρδισε τις εξωτερικές οχυρώσεις και επέστρεψε στην Αστυπάλαια, την οποία κατέλαβε στις 23.4.1912. (Μια δεύτερη επιχείρηση συνέβη τη νύκτα της 18ης Ιουλίου 1912, όταν 5 τορπιλάκατοι υπό τον Πλοίαρχο Enrico Millo, ξεκίνησαν από το Παρθένι της Λέρου, μετέβησαν στα Δαρδανέλια για να επιχειρήσουν κατά μοίρας τουρκικών πολεμικών πλοίων).
Ακολούθησαν τα νησιά: Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Νίσυρος, Τήλος, Κάλυμνος, Λέρος και Πάτμος.
Η νίκη της Ιταλίας στον πόλεμο της Λιβύης οδήγησε στη Συνθήκη της Λωζάνης – Ouchy (Ουσύ), στις 18.10.1912, με την οποία τα Λιβυκά εδάφη προσαρτήθηκαν στην Ιταλία, η οποία όμως ανέλαβε την υποχρέωση να επιστρέψει τα Δωδεκάνησα (πλην της Ρόδου) στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, κρατώντας τα όμως ως εγγύηση μέχρις ότου αποχωρήσουν όλα τα οθωμανικά στρατεύματα από τη Λιβύη.
Αυτό όμως δεν συνέβη ποτέ. Από τη μια οι ασάφειες της Συνθήκης του Ουσύ και από την άλλη η ήττα των Οθωμανών στους Βαλκανικούς Πολέμους παρέτειναν την ιταλική κατοχή στα Δωδεκάνησα.
Γεώργιος Ι Τραμπούλης